Witamina K2 została odkryta przez duńskiego naukowca w roku 1929. Należy do grupy związków zwanych ogólnie „witamina K” , do której należy także witamina K1 i K3. Każda z witamin K cechuje się inną budową, biodostępnością, aktywnością biologiczną i skutecznością, w związku z tym, każda z nich uczestniczy w rożnych procesach zachodzących w naszym organizmie. Rożne są także skutki niedoborów każdej z witamin z grupy K.
Na pewno każdy z nas słyszał o witaminie K2, ostatnio pojawiło się wiele suplementów zawierających witaminę K2. Poniżej postaramy się opisać witaminę K2, jak działa, do czego jest nam potrzebna, kto powinien ją przyjmować.
Witamina K – rodzaje
Jak już zostało wspomniane pod nazwą witamina K zawiera się kilka związków, wyróżnia się: witaminę K1, witaminę K2 i witaminę K3.
Witamina K1 charakteryzuje się niską wchłanialnością, tylko 15% jest przyswajane, nie jest magazynowana przez wątrobę. Witamina K1 jest niezbędna dla zachodzącego w wątrobie prawidłowego przebiegu procesu syntezy czynników krzepnięcia krwi. Fizjologiczny niedobór witaminy K1 występuje u noworodków co może skutkować skazą krwotoczną, dlatego noworodkom podaje się zastrzyk z witaminą K. U osób dorosłych niedobór witaminy K1 powoduje krwawienie z dziąseł, z nosa, z przewodu pokarmowego, obfitymi miesiączkami.
Witamina K3 to syntetyczna forma witaminy K, stosowana w celu uzupełnienia niedoborów witaminy K. Obecnie jednak odchodzi się od stosowania tej formy witaminy K.
Witamina K2 to grupa związków określanych wspólną nazwą „menachinonów” lub skrótem „MK-n”, gdzie n jest liczbą od 1 do 13 i określa nienasycone reszty izoprenoidowe przy węglu C3. Co to tak naprawdę oznacza? Reszty izoprenoidowe to związki niezbędne dla regulowania przebiegu wielu podstawowych procesów mających ogromny wpływ na nasze zdrowie. Największą biodostępność wykazują dwie formy witaminy K2 a mianowicie: K2-MK4 oraz K2-MK7. Witaminy K2 w formie MK-7 (menachinon-7) wykorzystywana jest przez wątrobę i rozprowadzana przez krew po całym organizmie, dzięki czemu jest łatwo dostępna dla tkanek i kości.
Działanie witaminy K2
Przyjęło się, że witaminy z grupy K odpowiadają głównie za krzepliwość krwi, jednak w trakcie prowadzonych badań okazało się, że to nie jedyne działanie tych witamin. Za krzepliwość odpowiada głownie witamina K1.
Do niedawna uważano, że za prawidłowy rozwój tkanki kostnej, zdrowe zęby i kości odpowiada tylko jedna witamina – D. Okazało się jednak, że nie mniejszy udział w rozwoju układu kostnego ma także witamina K2. Witamina K2 jest odpowiedzialna z białko zwane osteokalcyną, które powstaje w komórkach odpowiadających za tworzenie się kości. Zadaniem osteokalcyny jest wiązanie wapnia w kościach, a jak wiadomo wapń to główny składnik budulcowy naszych kości. Jeśli poziom witaminy K2 jest zbyt niski, osteokalcyna nie jest aktywna na skutek czego dochodzi do zaburzenia prawidłowego przebiegu rozwoju układu kostnego. Taki stan prowadzić może do osteoporozy, czyli stanu chorobowego tkanki kostnej, w którym kości tracą gęstość, stają się bardziej podatne na urazy i złamania.
Osteoporoza to choroba, która przez wiele lat nie daje żadnych objawów. Wraz w wiekiem kości zaczynają tracić wartości mineralne, co jest naturalnym objawem starzenia. Proces ten zaczyna się u kobiet ok. 40 roku życia i ok. 45 roku życia u mężczyzn. Dodatkowo sprzyjają jej także takie czynniki, jak: dieta uboga w witaminę D i K2, palenie papierosów, alkohol, mało ruchu oraz brak dostatecznej ilości nasłonecznienia. Oddziaływanie tych czynników przez wiele lat niszczy nasz układ kostny dlatego osteoporoza najczęściej jest diagnozowana u osób po 60-tym roku życia, w zaawansowanej postaci.
Dlatego tak ważna jest świadomość zagrożenia osteoporozą i wczesne jej zapobieganie. Badania wykazują, że przyjmowanie witaminy K3 w ciągu 3 lat znacząco zapobiega zmniejszeniu wytrzymałości układu kostnego u kobiet w okresie około-menopauzalnym.
Zależność pomiędzy witaminą K2 a osteoporozą wykazało wiele badań naukowych. Naukowcy z Holandii dowiedli, że witamina K2 jest potrzebna do utrzymania wytrzymałości kości u kobiet po menopauzie oraz wpływ na zawartość mineralną kości.
Należy pamiętać, że aby nasz układ kostny funkcjonował prawidłowo należy zadbać o odpowiedni poziom wapnia, witaminy K2 oraz D, gdyż witaminy te działają synergicznie. Witamina K2 jest czynnikiem regulującym zawartość wapnia w organizmie. Dlatego należy pamiętać aby preparaty zawierające wapń, witaminę K2 oraz D przyjmować jednocześnie, najlepiej z posiłkiem zawierającym tłuszcz (zwiększa on przyswajanie witamin).
Według niektórych naukowców witamina K2 może być ważnym czynnikiem zapobiegających zwapnieniu naczyń krwionośnych zwłaszcza u osób narażonych na niedobory witaminy K2 oraz zwapnienia. Naczynia krwionośne na skutek odkładania się w nich soli wapniowo – fosforanowych narażone są na utratę elastyczności co jest jedną z wielu przyczyn rozwoju chorób układu krążenia. Jaki ma to związek z witaminą K2? Otóż w surowicy krwi znajduje się białko odpowiedzialne za wiązanie soli wapniowo – fosforanowych, które uniemożliwia odkładanie się tych soli w naczyniach. Działanie tego białka (MGP) zależy od odpowiedniego poziomu witaminy K2. Gdy poziom witaminy K2 jest zbyt niski, białko jest nieaktywne i dochodzi do zwapnień. Może także prowadzić do miażdżycy i chorób serca.
Badania pilotażowe prowadzone w Japonii wykazują że witamina K2 być może będzie mogła być stosowana wspomagająco w leczeniu nowotworu wątroby ze względu na fakt, że witamina K2 wykazuje pozytywny wpływ na działanie tego organu.
Trwają także badania nad wpływem witaminy K2 na rozwój cukrzycy. Pierwsze badania wskazują, że właściwy poziom K2 w organizmie reguluje gospodarkę insulinowo-cukrową. Witamina K2 podana po posiłku zmniejsz aż o połowę ilość wydzielanej insuliny, co może chronić przed rozwojem cukrzycy.
Naukowcy prowadzą także badania dotyczące wpływu witaminy K2 na rozwój chorób nowotworowych. W trakcie 10-ciu lat badań prowadzonych w europejskiej organizacji EpiC badacze zaobserwowali, że wysokie spożycie witaminy K2 przez kobiety w wieku 35- 64 lat zmniejszyło ryzyko zachorowań na choroby nowotworowe o 30%. A badania prowadzone w grupie mężczyzn udowodniły zmniejszenie zachorowań na raka prostaty aż o 63%.
Badania kliniczne wykazują, że przyjmowanie wysokich dawek witaminy K2 jest pomocne w zapobieganiu i leczeniu chorób nowotworowych, a suplementacja witaminą K2 może chronić przed nawrotami raka wątroby, płuc, prostaty oraz krwi.
Suplementacja witaminą K2 może być także skuteczna w walce z chorobą Alzheimera. Wykazano, że witamina K2 reguluje gospodarkę wapniową mózgu, a u osób cierpiących na tą chorobę zaobserwowano niski poziom witaminy K2. Witamina K2 może skutecznie opóźnić rozwój Alzheimera oraz poprawić jakoś życia u osób na nią już chorych.
Witamina K2 ma ogromny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie mózgu, gdyż zabezpiecza mózg przed powstawaniem w nim wolnych rodników. W mózgu znajduje się substancja, której zadaniem jest ochrona komórek przed negatywnym działaniem rożnych czynników. Działanie tej substancji jest silnie uzależnione od poziomu witaminy K2.
Dobroczynne działanie witaminy K2 zaobserwowano także w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów. Zaobserwowano, że przyjmowanie witaminy K2 w dziennej dawce 100 mcg wraz z wapniem i witaminą D3 skutecznie wspomaga leczenie.
Przyczyny niedoborów witaminy K2
Główną przyczyną niedoboru witaminy K2 jest przede wszystkim niewłaściwa dieta. Wynika to z faktu, że spożywamy coraz więcej żywności przetworzonej, jałowej, która wytwarzana jest przy pomocy pestycydów i nawozów sztucznych oraz jest długotrwale przechowywana. Na niski poziom witaminy K2 ma wpływ także stosowanie antybiotyków, nie tylko w trakcie choroby, gdyż często znajdują się one w mięsie i wędlinach. Kolejną przyczyną obniżenia poziomu witaminy K2 jest przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych.
Źródła witaminy K2
Źródła witaminy K2 znajdziemy zarówno w produktach pochodzenia roślinnego jak i zwierzęcego. Duże ilości witaminy K2 znajdziemy w szpinaku, brukselce, zielonym groszku, kapuście włoskiej, ogórkach, pomidorach, szparagach, awokado, sałacie rzymskiej, marchwi, ziemniakach, selerze. Ciekawostką jest, że witamina K2 występuje tylko roślinach, które wytwarzają chlorofil. Należy zaznaczyć, że proces gotowania nie pozbawia produktów witaminy K2.
Wśród produktów pochodzenia zwierzęcego spore ilości witaminy K2 znajdziemy w mięsie, podrobach (wątroba), jajkach i produktach mlecznych.
Zwiększona zawartość witaminy K2 znajduje się w produktach poddanych fermentacji bakteryjnej takich jak: sery, jogurty, kefiry lub fermentowana soja.
Ze względu na wysoką rozpuszczalność witaminy K2 w tłuszczach zwiększoną zawartość wykazują produkty zagęszczone niż świeże, np. przecier pomidorowy.
Witamina K2 w niewielkich ilościach produkowana jest także w jelitach przez florę bakteryjną, jednak jak na razie nie wiadomo jak dokładnie przebiega ten proces.

Nasze rekomendacje

Olimp Gold Vit D3 + K2 30 kap.

Olimp Gold Vit K2 Plus 30 kap.

Olimp Gold Omega-3 D3 + K2 Sport Edition 60 kap
Dawkowanie witaminy K2
Nie ustalono dziennej dawki spożycia witaminy K2. Norny dotyczą tylko związków zawartych pod nazwą witamina K i wynoszą ok. 55-100 µg witaminy K na dobę dla osoby dorosłej. Dla dzieci przyjęto połowę tej dawki (ok. 20 – 40 µg) a u noworodków 2-2,5 µg na dobę. Dawka dla kobiet w wieku menopauzalnym i po menopauzie to 100-220 mcg na dobę.
Piśmiennictwo:
- Iwamoto J, Takeda T, Sato Y. Menatetrenone (vitamin K2) and bone quality in the treatment of postmenopausal osteoporosis. Nutr Rev. 2006 Dec;64(12);
- Anuszewska E.: Witamina K, a choroby cywilizacyjne. „Gazeta Farmaceutyczna”, 2011 (lipiec)
- Leech J.: Vitamin K2: Everything You Need to Know. Authority nutrition, July, 2015;
- „Dietary intake of vitamin K and risk of prostate cancer in the Heidelberg cohort of the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition (EPIC-Heidelberg).” Nimptsch K, Rohrmann S, Linseisen J.
- Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012).